Ինչո՞ւ Հայաստանում տագնապ չի հնչում
Քաղաքագետ Բենիամին Մաթևոսյանն Alpha News-ի եթերում «Վերնագիր» հեղինակային հաղորդման ընթացքում ներկայացրել է թեմայի շուրջ մասնագիտական վերլուծություն, որում մասնավորապես ասվում է.
«Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը, ելույթ ունենալով օկուպացված Արցախում, հերթական անգամ հայտարարել է «ցանկացած պահի պատերազմի պատրաստ լինելու» անհրաժեշտության մասին։ Բացի այդ, նա ընդգծել է, որ Ադրբեջանի պաշտպանական հնարավորությունները արդիականացվում և ամրապնդվում են։ Ուշագրավ է ոչ միայն այն, որ այս հայտարարությունը հնչել է օկուպացված Քարվաճառում, այլև այն, որ այն հնչել է Բաքվի և Երևանի միջև խաղաղության համաձայնագրի նախաստորագրումից ընդամենը մի քանի շաբաթ անց, ինչը, ըստ Նիկոլ Փաշինյանի և նրա իշխանական թիմի, դարձել է «բազմամյա հակամարտության ավարտի ճանապարհին կարևորագույն քայլ»։
Մինչդեռ ինքը՝ Փաշինյանը, ի տարբերություն ադրբեջանական նախագահի, համոզված է, որ տարածաշրջանում նախկին սպառնալիքները չկան, ուստի Հայաստանի իշխանությունները նույնիսկ անհրաժեշտ չեն համարում պաշտպանական ծախսերը մեծացնել։ Ավելին, Հայաստանի ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյանը վերջերս հայտարարել է, որ 2026 թվականին պետբյուջեում պաշտպանական ծախսերի մասնաբաժինը կարող է կրճատվել։ Հասկանալու համար նշենք, որ 2025 թվականին Հայաստանի ռազմական ծախսերը 1,7 միլիարդ դոլարի մակարդակին էին, իսկ Ադրբեջանի ռազմական ծախսերը՝ 4,9 միլիարդ դոլարի։ Սակայն նույնիսկ այս անհավասարակշռությունը Փաշինյանի և Ալիևի համար քիչ է, և Հայաստանի պաշտպանական ծախսերը շարունակելու են կրճատվել։
Ալիևի հայտարարությունները երկիմաստ մեկնաբանություններ են ստացել թե՛ Հայաստանում, թե՛ Ռուսաստանում։ Ուշագրավ է, որ և՛ Երևանից, և՛ Մոսկվայից գնահատականներ են հնչում, որոնց համաձայն՝ Ալիևը ակնարկում էր Բաքվի և Ռուսաստանի միջև ռազմական հակամարտության մասին։ Սա հենց այն արձագանքն է, որն անհրաժեշտ է Իլհամ Ալիևին։
Իսկ ի՞նչ է իրականում կատարվում։
Ալիևը հրաշալի հասկանում է, որ Ադրբեջանը չի կարող դիմակայել Մոսկվային այնպիսի ինտենսիվության հակամարտության պայմաններում, ինչպիսին այսօր ծավալվում է Ուկրաինայում։ Սակայն Ալիևին նման հռետորաբանությունն անհրաժեշտ է, որպեսզի ստանա Արևմտյան գլոբալիստների լայն ռազմական աջակցությունը։ Իսկ նրանք այսօր պատրաստ են օգնել գրեթե ցանկացածին, եթե նույնիսկ փոքր շանս կա բացելու երկրորդ ճակատ ընդդեմ Ռուսաստանի Դաշնության։
Ակնհայտ է նաև, որ Ալիևը հույս ունի Իսրայելի կողմից զգալի ռազմական աջակցություն ստանալ։ Իսրայելն էլ իր հերթին հույս ունի, որ ամրապնդված Ադրբեջանն ավելի ռիսկային կգործի Իրանի դեմ։ Հենց դրա համար հրեական լոբբին օգնել է հասնել «Ազատության ակտի» 907-րդ բաժնի չեղարկմանը, որով արգելվում էր ԱՄՆ-ի կողմից Ադրբեջանի կառավարությանն ուղղակի օգնության տրամադրումը: Սակայն Ալիևը նաև հասկանում է, որ այսօր ռազմական առումով չի կարող մրցակցել նույնիսկ Իրանի հետ։ Ինչպես Մոսկվայի դեպքում, Իլհամ Ալիևը կնախընտրեր հարձակվել Թեհրանի վրա, երբ իր հետ միասին ռուսների և իրանցիների դեմ դուրս գան տասնյակ այլ երկրների բանակներ։
Այլ կերպ ասած, Ալիևը սպառնում է պատերազմով, բայց չի նշում թշնամուն, որպեսզի շարունակի աջակցություն ստանալ թե՛ Արևմուտքից, թե՛ Իսրայելից։ Սակայն նա հրաշալի հասկանում է, որ իր հակառակորդների շրջանում ամենաթույլ օղակը Փաշինյանի կառավարած Հայաստանն է, և վախեցնելով Փաշինյանին՝ նա կկարողանա հասնել Հայաստանից անվերջանալի զիջումների։ Հենց այդ պատճառով Ալիևը հնչեցնում է սպառնալիք, բայց առայժմ չի նշում հասցեատիրոջը։
Փաշինյանն էլ իր հերթին հասկացել է «Ալիևի մտքերի ընթացքը», ինչից էլ բխում են պաշտպանական ծախսերի կրճատման մասին հայտարարությունները, ՀԱՊԿ-ից պոտենցիալ դե յուրե դուրս գալը, Գյումրիում 102-րդ ռազմական բազայի դեմ ակցիաները։ Հայաստանի պաշտպանունակության ոչնչացումը չի դադարում 2018 թվականի մայիսի 8-ից…
Մտածե՛ք այդ մասին․․․»։
