Իլհամ Ալիևը հարցազրույց տվեց «Ալ Արաբիա» ալիքին: Արարատ Միրզոյանը հարցազրույց տվեց Հանրային հեռուստաընկերությանը։ Եթե մի կողմ դնենք կաղապարային հայտարարությունները, որոնք լսում ենք բնավ ոչ առաջին անգամ, ի՞նչ նոր բան իմացանք Վաշինգտոնում հայ-ադրբեջանական վերջին պայմանավորվածությունների համատեքստում։
ԻԼՀԱՄ ԱԼԻևՆ ԱՍՈՒՄ Է, ՈՐ ԵՐԿԱԹՈՒՂՈՒ ԻՐ ՀԱՏՎԱԾԸ ԿՎԵՐԱՆՈՐՈԳԻ և շահագործման համար պիտանի կդարձնի մեկ տարվա ընթացքում, իսկ այ Հայաստանն իր մասը պետք է կառուցի, և նախագծի իրականացման համար կարող է պահանջվել մի քանի տարի:
Արարատ Միրզոյանին հարցնում են. հայ մաքսավո՞րն է արդյոք ձևակերպելու ադրբեջանական տարանցումը մեր տարածքով։ Հստակ պատասխանից խուսափելու համար Արարատ Միրզոյանը պատմում է, որ մինչ Հայաստանը կկարողանա օգտվել ադրբեջանական կոմունիկացիաներից, իսկ Ադրբեջանը՝ հայկականից, նախ պետք է սահմանազատում անցկացնել սահմանի համապատասխան հատվածներում, այնտեղ համապատասխանաբար տեղադրել հայկական և ադրբեջանական դրոշները, սահմանային անցակետ տեղադրել, պետք է լինեն սահմանապահ ծառայություններ… Եվ այս ամենը՝ փոխադարձության սկզբունքով:
Այսինքն ասում է, որ դեռ շատ անելիքներ կան, մինչ տարանցիկ ճանապարհը պատրաստ լինի շահագործման, և հարց առաջանա, թե արդյոք հայ մաքսավորն է զննելու ադրբեջանական բեռները կամ իրենց՝ ադրբեջանցիներին։
Ուշադրություն ենք հրավիրում այս հայտարարությունների վրա, քանզի տխրահռչակ «Թրամփի ճանապարհը» վաշինգտոնյան պայմանավորվածությունների մեխն է։ Եվ, ինչպես տեսնում ենք, թե՛ Երևանը, թե՛ Բաքուն ասում են, որ «ճանապարհը» բնավ շուտ չի գործելու. շատ բան է պետք ճշտել։ Ընդ որում հասկանալի է, որ մինչև Ալիևը չստանա Փաշինյանի խոստացած տարանցումը, Հայաստանի համար որևէ կոմունիկացիաների մասին խոսք անգամ լինել չի կարող։
Ստացվում է, որ մինչ իրապես շոշափելի ինչ-որ բան տեղի կունենա վաշինգտոնյան պայմանավորվածությունների համատեքստում՝ կարող է անցնել մի քանի տարի, իսկ մեր տարածաշրջանում և առհասարակ աշխարհում դա ամբողջ հավերժություն է՝ անկանխատեսելի զարգացումներով։ Վստահաբար կարելի է ասել միայն, որ «մի քանի տարի անց» ԱՄՆ-ում կլինի այլ նախագահ… Ամերիկյան նախագահների համար ժամանակն առանձնակի արագ է թռչում։
Ուրեմն կոնկրետ ի՞նչ ստացան Երևանն ու Բաքուն վաշինգտոնյան պայմանավորվածություններից։ Ալիևը ստացավ 907-րդ շտկման չեղարկում, որն արգելում էր ԱՄՆ-ին զենք վաճառել Ադրբեջանին: Ալիևը ստացավ Երևանի համաձայնությունը՝ լուծարելու, ըստ Ալիևի, ատելի ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը։ Երազանքները շարունակում են իրականանալ, և հասկանալի է, թե ինչու է Ադրբեջանի նախագահը համարում, որ Թրամփն արժանի է Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի:
Ի՞նչ ստացավ Հայաստանը։ Եթե հարցնենք իշխող թիմի ներկայացուցչին, ապա Հայաստանը ստացավ «խաղաղություն»։ Մանիպուլյացիա։ Եթե «խաղաղություն» ասելով նկատի է առնվում այն, որ Ադրբեջանը չի կրակում, ապա նա դադարել է դա անել ոչ թե այն պատճառով, որ ինչ-որ բան է ստորագրել Վաշինգտոնում, այլ որովհետև ռազմական ճանապարհով արդեն լուծել է իր հիմնական խնդիրները Հայաստանի և Արցախի առումով։ Մնացած խնդիրները լուծելու համար Ալիևը գտնում է, որ կարելի է յոլա գնալ առանց կրակոցների, մանավանդ որ Հայաստանը գտնվում է ինչպես Փաշինյանի համար ատելի ՀԱՊԿ-ի, այնպես էլ անվտանգության ոլորտում հայ-ռուսական պայմանավորվածությունների թևի տակ։
Իսկ եթե «խաղաղություն» ասելով նկատի ունենանք Ալիևի ստորագրությունը խաղաղության պայմանագրի տակ, ապա լիարժեք ստորագրություն, ինչպես հայտնի է, չկա։ Ալիևը սպասում է Հայաստանի Սահմանադրության փոփոխման։
Արարատ Միրզոյանը հպարտորեն պնդում է, թե Վաշինգտոնում ՀՀ Սահմանադրության փոփոխման հարց չի քննարկվել։ Դե, իր հետ Թրամփը գուցեև չի քննարկել, բայց այ Ալիևին հո հաստատ հարցրել է. ո՞րն է վերջնական ստորագրման ուշացման պատճառը։ Եվ ստանալով հայտնի պատասխանը, պետք է ենթադրել, ընդունել է դա, եթե ամերիկյան առաջնորդի ներկայությամբ տեղի է ունեցել ոչ թե համապատասխան պայմանագրի ստորագրում, այլ դրա նախաստորագրում…
Ուրեմն ի՞նչ ստացավ Երևանը վաշինգտոնյան պայմանավորվածություններից, բացի Բաքվի համար 907-րդ շտկման չեղարկումից, Ալիևին ատելի Մինսկի խմբի լուծարումից, հետագայում Ադրբեջանին Հայաստանի տարածքով անարգել տարանցում տրամադրելու պարտավորությունից և խաղաղության պայմանագրի վերջնական ստորագրման համար Սահմանադրությունը փոխելու Հայաստանի պարտականության Թրամփի փաստացի ընդունումից։
