Խոսել այն մասին, թե Արցախը Ադրբեջանին հանձնելը հանգեցրել է Հայաստանի ինքնիշխանության ամրապնդման՝ առավել քան անհեթեթ է։ Ի՞նչ ինքնիշխանության մասին է խոսքը, երբ հարևան երկրի բռնապետը, բացահայտ ծաղրելով Հայաստանի վարչապետին, պարտադրում է մեզ փոփոխել Սահմանադրությունը։
ԱՆԿԱԽ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՆԱԽԿԻՆ ԻՇԽԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻՑ ՈՉ ՄԵԿԻ ՕՐՈՔ ՆՄԱՆ ԲԱՆ ՀՆԱՐԱՎՈՐ ՉԷՐ ՊԱՏԿԵՐԱՑՆԵԼ։ Հարևան հանրապետության Սահմանադրության փոփոխում նույնիսկ ոչ թե պարտադրել, այլ այդ մասին խոսել անգամ չէին հանդգնում։ Պարզապես այն պատճառով, որ այդ դեպքում ծիծաղելի ու հիմար կդիտվեին: Այսօր Հայաստանի հետ խաղաղության ադրբեջանական նախապայմանը՝ մեր երկրի Հիմնական օրենքում փոփոխությունների տեսքով, փաստացի հնչեցվում է ԱՄՆ նախագահի ներկայությամբ… Ինքնիշխանության հաղթանակ Նիկոլ Փաշինյանի առանձին վերցրած մեկ գլխում։ Խորհրդային քարոզչությամբ շուռ տված ուղեղով, ինչպես տրտնջում է Փաշինյանը։
Այն աստիճան շուռ տված, որ Փաշինյանը կարող է հայտարարել, թե Արցախի էթնիկ զտումը հանգեցրել է Հայաստանի իրական ինքնիշխանության։ Նույն այն Փաշինյանը, որն իշխանության եկավ, բացի ամենից, նաև Ադրբեջանին միակողմանի զիջումների անթույլատրելիության կարգախոսներով։ Համացանցը, որը մտապահում է ամեն ինչ, հիշեցրեց հանրահավաքում Փաշինյանի մի կրքոտ ելույթի մասին, որում նա ոգևորված «մերկացնում» է Լևոն Տեր-Պետրոսյանի և Սերժ Սարգսյանի «դավադրությունը». իբր՝ ժողովրդի թիկունքում մտադիր են զիջումների գնալ Բաքվին և իրականացնել «Լավրովի պլանը»։ Բայց ինքը՝ Փաշինյանը, այդպիսի նվաստացում թույլ չի՛ տա… Ինչպես ասում են՝ մեկնաբանելով լոկ կփչացնես։
Ամեն ինչ հիշող նույն համացանցը նշում է, որ 2025 թվականի հուլիսի 24-ին՝ Վաշինգտոնում փաստաթղթերի ստորագրումից երկու շաբաթ առաջ, երբ Փաշինյանը վայելում էր Ալթայի բնությունը, «Քաղաքացիական պայմանագրի» պատգամավոր, խորհրդարանի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահ Արման Եղոյանը հայտարարում էր. «Մենք չենք ընդունել ճանապարհի վերաբերյալ ԱՄՆ-ի առաջարկը՝ դրա մեջ վտանգ տեսնելով մեր ինքնիշխանությանը»…
Ցանկալի կլիներ, որ «ժողովրդավարության բաստիոնը» ներկայացնող «աշխարհի ամենաբաց իշխանությունը» համարձակություն ունենար և բացատրեր իր համաքաղաքացիներին, թե ինչ պատճառով էր մերժել ԱՄՆ-ին հուլիսի 24-ի դրությամբ, և ինչ փոխվեց հետո, երբ Երևանը համաձայնություն տվեց Հայաստանի տարածքով ադրբեջանական տարանցման նկատմամբ ամերիկյան վերահսկողությանը։
Իսկ հընթացս էլ բացատրեր ոչ թե ընդհանուր բառերով, այլ կոնկրետ, թե այդպիսի տարանցման ի՞նչ մոդել էր առաջարկում, անվանենք այսպես՝ «Օվերչուկի հանձնաժողովը», բայց Երևանը հրաժարվեց, թեև իրագործումը ենթադրում էր Լաչինի միջանցքի ապաշրջափակում և հայկական Արցախի պահպանում։
Քանի դեռ չկա լիակատար հստակություն այս հարցերում, փորձագետներն իրավունք ունեն ենթադրելու, որ «հաղորդակցությունների ապաշրջափակման» և «տնտեսական շահի» մասին խոսակցությունները շղարշ են այն քայլերի համար, որոնք կոչված են սպասարկելու թուրք-ադրբեջանական աշխարհաքաղաքական նախագիծը, որը ենթադրում է Հայաստանի քայլ առ քայլ վերափոխում անկախ երկրից Մեծ Թուրանի տարանցիկ միջանցքի։
Դե, իսկ Նիկոլ Վովաևիչն ու ընկերախումբը «միջանցք»-ի օգտատերերից ձեռքի հետ կստանան հավաստիացումներ իրենց իշխանությանն ամեն կերպ աջակցելու առնչությամբ, քանզի հասկանալի է, որ իշխող թիմի փոփոխումը կարող է ի չիք դարձնել նախագծի իրականացումը։
