ԵԱՏՄ-ի և միջանցքի միջև ընտրությունկատարելով՝ Փաշինյանը կընտրի թուրքական միջանցքը
Քաղաքագետ Բենիամին Մաթևոսյանն Alpha News-ի եթերում «Վերնագիր» հեղինակային հաղորդման ընթացքում ներկայացրել է թեմայի շուրջ մասնագիտական վերլուծություն, որում մասնավորապես ասվում է.
«Օգոստոսի20-ին Նիկոլ Փաշինյանն ընդունել է Ռուսաստանի Դաշնության փոխվարչապետ Ալեքսեյ Օվերչուկին։ Հայկական կողմը բավականին սակավ տեղեկություն է ներկայացրել այն հարցերի մասին, որոնք քննարկվել են Փաշինյանի և Օվերչուկի միջև։
Այսպես, կառավարության մամուլի ծառայությունը նշել է, որ հանդիպման ընթացքում քննարկվել են Հայաստան-Ռուսաստան երկկողմ օրակարգի հարցերը։ «Զրուցակիցներն անդրադարձել են Եվրասիական տնտեսական միության շրջանակներում համագործակցության ընթացիկ թեմաների։ Անդրադարձ է կատարվել առևտրաշրջանառության ծավալների դինամիկային, ինչպես նաև համատեղ ծրագրերի իրագործման ընթացքին։ Կողմերը մտքեր են փոխանակել նաև երկուստեք հետաքրքրություն ներկայացնող այլ հարցերի շուրջ»,- նշված է հանդիպման պաշտոնական հաղորդագրության մեջ։
Այդուհանդերձ, շաբաթվա ընթացքում Օվերչուկի և Փաշինյանի բանակցությունների մանրամասները հայտնի դարձան Հայաստանում ՌԴ դեսպանատնից։ Հայաստանում Ռուսաստանի գործերի ժամանակավոր հավատարմատար Մաքսիմ Սելեզնյովը հայտարարել է, որ կողմերը քննարկել են ԵԱՏՄ շրջանակներում երկրների միջև փոխգործակցության ընդլայնման օրակարգը։ «Ռուս փորձագետները հայկական կողմի ուշադրությունը հրավիրել են ԵԱՏՄ և ԵՄ նորմատիվ իրավական բազաների զգալի տարբերությունների վրա։ Հայ արտադրողներին առաջարկվել է ավելի ակտիվորեն օգտագործել ԵԱՏՄ ինտեգրացիոն մեխանիզմները՝ ապրանքների մուտքը պարզեցնելու համար»,- նշել է դիվանագետը։
Այս մեկնաբանությունը հերքում է Հայաստանի իշխանությունների քարոզչական թեզը, թե «դեպի ԵՄ ճանապարհին դեռևս էական քայլեր չեն ձեռնարկվել, իսկ ԱԺ-ի կողմից ընդունված ԵՄ անդամակցության մասին օրինագիծն «ընդամենը քաղաքական դիրքորոշում է», որը չի կարող ազդել Հայաստանի՝ ԵԱՏՄ անդամության վրա։ Ամենայն հավանականությամբ, ՀՀ իշխանություններն արդեն ընդունել են որոշ նորմատիվ իրավական ակտեր, որոնք հակասում են ԵԱՏՄ կանոններին։ Եվ իրավիճակն այնքան հեռու է գնացել, որ պահանջել է Ալեքսեյ Օվերչուկի այցը Հայաստան։ Նա ռուս այն պաշտոնյաներից է, որն ամենալոյալն է տրամադրված հայկական իշխանությունների նկատմամբ։
Մեկնաբանելով Վաշինգտոնում օգոստոսի 8-ին ձեռք բերված պայմանավորվածությունները՝ Սելեզնյովը նշել է, որ, նախ, կողմերից ոչ մեկը չի հրաժարվել եռակողմ ձևաչափով (Հայաստան, Ռուսաստան,Ադրբեջան) 2020-2022 թվականներին ձեռք բերված պայմանավորվածություններից, երկրորդ, կարևոր է, որ ձեռք բերված պայմանավորվածությունները կյանքի կոչվեն՝ հաշվի առնելով տարածաշրջանի բոլոր երկրների դիրքորոշումներն ու շահերը, այդ թվում՝ Իրանի և Ռուսաստանի։
Տեղի է ունենում հենց այն, ինչին մենք բազմիցս անդրադարձել ենք. ՌԴ-ն մտադիր չէ հրաժարվել 2020-2022 թվականների պայմանավորվածություններից, առաջին հերթին՝ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթից, որն ուղիղ հակասում է Փաշինյանի՝ 2025 թվականի օգոստոսի 8-ին իր վրա վերցրած պարտավորություններին։ Իսկ թե ինչպես Փաշինյանը դուրս կգա այս աշխարհաքաղաքական ու միջազգային իրավական կազուսից, և արդյոք դա չի՞ դառնա «casus belli» նոր տարածաշրջանային պատերազմի համար, ցույց կտա ամենամոտ ժամանակը։
Իր մեկնաբանության վերջում ռուս դիվանագետը հայտնել է, որ Օվերչուկի և Փաշինյանի հանդիպմանը քննարկվել է նաև օգոստոսի 8-ի փաստաթղթերի ստորագրումից հետո ստեղծված իրավիճակն այն համատեքստում, որ ռուսական կողմը շարունակում է պնդել՝ ՀՀ-ն պարտավորություններ ունի ինչպես միասնական մաքսային տարածքում գտնվելու, այնպես էլ երկկողմ հարաբերությունների շրջանակներում, որոնք վերաբերում են Հայաստանի հարավային սահմանների հսկողությանը։
Այլ կերպ ասած, ռուսական կողմը մատնանշում է, որ Ադրբեջանի կողմից ցանկալի միջանցքի տարբերակը ՀՀ տարածքով, որի շրջանակներում ուղևորներն ու բեռները ՀՀ տարածք մտնելիս չպետք է անցնեն ո՛չ սահմանային, ո՛չ մաքսային հսկողություն, չի կարող իրականացվել, քանի որ դա հակասում է ինչպես Հայաստանի երկկողմ պարտավորություններին, այնպես էլ Երևանի՝ ԵԱՏՄ շրջանակներում ստանձնած պարտավորություններին։
Պարադոքսալ իրավիճակ է. Փաշինյանը համաձայն է միջանցքը հանձնել, իսկ ԵԱՏՄ-ում դրան դեմ են։ Սակայն պարզ է, որ ԵԱՏՄ-ի և միջանցքի միջև ընտրություն կատարելիս Փաշինյանը կընտրի թուրքական միջանցքը։ Մնում է միայն հասկանալ, թե երբ Մոսկվայում և Թեհրանում դա վերջնականապես կհասկանան։
Մտածե՛ք այդ մասին․․․»։
